Een hypotheek is een lening. Door een hypotheek af te sluiten, kun je het kopen van een woning financieren. Bij het afsluiten van een hypotheek komt veel kijken. Zo zijn er verschillende hypotheekvormen, kun je in aanmerking komen voor de Nationale Hypotheek Garantie en is het vaak handig om een hypotheekadviseur in te schakelen. Op deze pagina lees je wat een hypotheek is en waar je rekening mee moet houden als je een hypotheek afsluit. 



expert
Marga Lankreijer-Kos, Expert hypotheken
Bijgewerkt:  07 mei 2024

Wat is een hypotheek?

Een hypotheek is een geldlening die je afsluit om een woning te kopen. Zo kan je de gekochte woning betalen. Het geld voor je hypotheek leen je bij een bank of een andere hypotheekverstrekker.


Heb je een hypotheek afgesloten? Dan vormt je gekochte huis het onderpand. Dit wil zeggen dat de woning nog niet direct van jou is. Je moet eerst de hypotheek afbetalen.


Het afbetalen kan meestal in dertig jaar. Dit noem je de looptijd van je hypotheek. Het bedrag dat je elke maand aflost, bestaat uit rente en aflossing. Je spreekt met de hypotheekverstrekker altijd een rentevaste periode af. In deze periode van tien, twintig of dertig jaar staat de maandelijkse rente die je betaalt vast. Is de rentevaste periode bijna afgelopen? In dat geval krijg je minstens drie maanden voor het einde van de rentevaste periode een nieuw rentevoorstel van je hypotheekverstrekker. Je hebt dus tijd om het voorstel te vergelijken met de rente die andere banken of hypotheekverstrekkers bieden. Eventueel kun je overstappen naar een andere verstrekker.

Verschillende hypotheekvormen

Er bestaan verschillende hypotheekvormen. Welke hypotheekvormen zijn er en wat zijn de verschillen?



Annuïteitenhypotheek

Bij een annuïteitenhypotheek blijven je maandlasten gedurende de hele looptijd gelijk. Dit vaste maandbedrag bestaat uit twee delen: rente en aflossing. Wel verandert de verhouding tussen de rente en het aflossingsdeel tijdens de looptijd van je hypotheek. Aan het begin van de looptijd betaal je meer rente en is het aflossingsdeel kleiner. Later betaal je meer af, maar ga je minder rente betalen. Voordelen van een annuïteitenhypotheek is dat je de hypotheek aan het einde van de looptijd gegarandeerd hebt afbetaald. Daarnaast is het prettig dat je de hele looptijd een vast bruto maandbedrag betaalt. Over een annuïteitenhypotheek betaal je over het algemeen wel meer rente.


Lineaire hypotheek

Sluit je een lineaire hypotheek af? Bij een lineaire hypotheek staat het aflossingsdeel gedurende de totale looptijd vast. Wat je per maand aflost verandert tijdens de looptijd dus niet, waardoor je hypotheekschuld in een rechte lijn daalt. Vandaar de naam 'lineaire' hypotheek. Het voordeel van een lineaire hypotheek is dat je schuld maandelijks daalt en dat je sneller aflost. Daarnaast betaal je over de hele looptijd van je hypotheek minder rente. Wel is de som van rente en aflossing die je aan het begin afbetaalt hoger dan bij andere hypotheekvormen.


Aflossingsvrije hypotheek

Bij een aflossingsvrije hypotheek los je de hypotheek niet af. Je betaalt gedurende de hele looptijd alleen rente. Je hypotheekschuld blijft tijdens de looptijd gelijk, tenzij je eerder een bedrag besluit af te lossen. Aan het eind van de looptijd moet je de hypotheekschuld in één keer aflossen. Vaak kun je ook kiezen voor het verlengen of oversluiten van je hypotheek. Het voordeel van een (gedeeltelijke) aflossingsvrije hypotheek zijn de lage maandlasten. Wel is de hypotheekrente die je betaalt meestal wat hoger. Bovendien kan een aflossingsvrije hypotheek afsluiten tegenwoordig alleen nog voor 50 procent van de woningwaarde. Heb je als starter na 1 januari 2013 een gedeeltelijke aflossingsvrije hypotheek afgesloten? Dan heb je over dat deel geen recht meer op hypotheekrenteaftrek.

Nationale Hypotheek Garantie

De Nationale Hypotheek Garantie (NHG) biedt een vangnet wanneer je je hypotheek door omstandigheden niet meer kunt betalen. Bijvoorbeeld als je je baan verliest, jij en je partner uit elkaar gaan of je partner komt te overlijden. Ook als je achterblijft met een restschuld nadat je het huis hebt verkocht, kan NHG uitkomst bieden.
Bij een hypotheek met NHG kun je gebruikmaken van de Woonlastenfaciliteit (WLF). Dit is een tijdelijke verlaging van je woonlasten, zodat je een financieel lastige periode kunt overbruggen. Het verlagen van je woonlasten gaat wel gepaard met een extra schuld. Deze schuld moet je uiteindelijk ook weer aflossen. Hierover maak je afspraken met de hypotheekverstrekker.
Heb je een hypotheek met NHG en blijf je na verkoop van je woning met een restschuld achter? Dan kan de restschuld onder bepaalde voorwaarden vaak worden kwijtgescholden. Zo moet je ‘ter goeder trouw’ zijn geweest en er alles aan hebben gedaan om de restschuld te beperken.
Wil je een hypotheek met NHG afsluiten? In dat geval mag het aankoopbedrag van je woning in 2023 niet hoger zijn dan 405.000 euro.

Een hypotheek met NHG heeft eigenlijk geen nadelen. Wel zijn er veel regels en voorwaarden aan verbonden. Laat je dus goed adviseren door een hypotheekadviseur als je een hypotheek met NHG gaat afsluiten. 

- Marga, expert hypotheken

Hypotheekrente en hypotheekrenteaftrek

Als je een hypotheek afsluit, sluit je een lening af bij een bank of een hypotheekverstrekker. Over leningen betaal je rente. Tijdens de looptijd los je daarom niet alleen af, maar betaal je ook hypotheekrente. De hypotheekrente bepaalt voor een deel de hoogte van je maandlasten. Na het aflopen van de rentevaste periode moet je de rente opnieuw laten vastleggen.


De hypotheekrenteaftrek is een aftrekpost voor mensen met een koophuis. De rente die je betaalt, mag je aftrekken van wat je verdient. Je inkomen lijkt daardoor lager, waardoor je minder belasting hoeft te betalen. In 2023 is de maximale hypotheekrenteaftrek 36,93%. Om gebruik te maken van de hypotheekrenteaftrek moet je aan een paar voorwaarden voldoen:


Eigenwoningschuld

Hiermee wordt bedoeld dat de woning die je koopt jouw hoofdverblijf is en dat je het hebt gekocht met als doel het te verbeteren of te onderhouden. Heb je een tweede huis of een andere lening voor consumptieve doeleinden? Hiervan is de rente niet aftrekbaar.

30 jaar aftrekbaar

Sinds 2001 is de hypotheekrente maximaal 30 jaar aftrekbaar. Verkoop je je woning en koop je een nieuw huis? Dan geldt opnieuw dat je maximaal 30 jaar gebruik mag maken van de hypotheekrenteaftrek.

Overwaarde investeren in je nieuwe huis

Stel: je verkoopt je huidige woning en koopt binnen drie jaar een nieuwe woning. Dan moet je de overwaarde die vrijkomt bij de verkoop van de oude woning weer investeren in je nieuwe huis. Investeer je dit geld niet en ga je opnieuw een lening aan ter grootte van de aankoopprijs van de nieuwe woning? In dat geval heb je geen recht op hypotheekrenteaftrek over de hypotheek ter grootte van die overwaarde. Dit deel van je hypotheek wordt voor de inkomstenbelasting verplaatst naar box 3. Je noemt dit de bijleenregeling.

Hoe wordt je maximale hypotheek bepaald?

De maximale hypotheek die je kunt krijgen hangt af van een aantal factoren.


Leeftijd

Je leeftijd is belangrijk, want zo kan de bank inschatten hoe lang je nog zal werken. Ga je over vijf jaar al met pensioen? Dat heeft invloed op de hoogte van je hypotheek. Je kunt dan meestal geen hypotheek meer afsluiten voor 30 jaar.

Inkomen

Elke hypotheekverstrekker neemt je bruto jaarinkomen mee in de berekening. Een hypotheek mag vaak niet hoger zijn dan 4,5 keer je bruto inkomen. Hebben jullie samen een bruto jaarinkomen van 75.000 euro? In dat geval mag je een maximale hypotheek afsluiten van 337.500 euro. 

Soort baan

Ook het soort werk dat je doet telt mee in de berekening. Bijvoorbeeld of je een vast contract of flexibel contract hebt. Ben je ondernemer of zzp’er? Dan neemt de hypotheekverstrekker mee hoe lang je al onderneemt en wordt er gekeken naar je inkomen van de afgelopen drie jaar.

Vaste maandlasten

Naast huur of hypotheek betaal je ook andere maandlasten. Dit kan bijvoorbeeld een schuld zijn of alimentatie. De bank of hypotheekverstrekker moet inschatten hoeveel bestedingsruimte je per maand hebt. Daarom worden deze vaste lasten in de berekening meegenomen.

Woningwaarde

Ook de waarde van je woning is van belang. Je mag geen hypotheek afsluiten die hoger is dan je woningwaarde. Een hypotheek afsluiten kan dus tot 100% van de waarde van je woning. De woningwaarde wordt door een taxateur vastgesteld.

Bereken je maximale hypotheek

Met onze hypotheekberekening kun je makkelijk online je hypotheek berekenen. Zo weet je meteen binnen welk budget je naar woningen kunt kijken. Handig als je op zoek bent naar een koophuis, of als je gewoon nieuwsgierig bent.


Maak berekening

Een hypotheek afsluiten

Hoe kun je een hypotheek afsluiten? Ga voor een oriënterend gesprek naar een hypotheekadviseur. Die kan een inschatting maken van de mogelijke hoogte van je hypotheek. Vervolgens ga je op huizenjacht. Hiervoor kun je de hulp van een makelaar inschakelen. Heb je een huis gevonden? Dan kun je ervoor kiezen om de hypotheekaanvraag te laten regelen door een hypotheekadviseur. Je kunt ook zelf een hypotheek afsluiten. Dit wordt ‘execution only’ genoemd. Hierbij krijg je geen advies van een hypotheekadviseur en doe je zelf de hypotheekaanvraag. Dit is een stuk betaalbaarder dan wanneer je met een hypotheekadviseur samenwerkt.


Bij een woning kopen komen meer kosten kijken dan enkel het afsluiten van de hypotheek. Wat kost een hypotheek afsluiten? Als je een bestaande woning koopt, krijg je vrijwel altijd te maken met kosten koper. Deze kosten bedragen ongeveer 2 tot 3% van de woningwaarde. Kosten koper bestaan uit:


  • Overdrachtsbelasting
  • Notariskosten
  • Makelaarskosten
  • Advieskosten (bijvoorbeeld van een hypotheekadviseur)
  • Bankgarantie
  • Bouwkundig rapport
  • Administratie kosten
  • Kosten Nationale Hypotheek Garantie (NHG)
  • Verbouwingskosten

Hypotheekadviseur inschakelen

Je kunt zelf je hypotheek regelen, maar je kunt ook een hypotheekadviseur inschakelen. Een hypotheekadviseur geeft advies over het kopen van een woning. Daarnaast regelt de hypotheekadviseur de hypotheekaanvraag en het rondkrijgen van de financiering.


Zeker bij het kopen van een eerste huis kan het prettig zijn om een hypotheekadviseur in te schakelen. Je kunt kiezen voor een hypotheekadviseur die gebonden is aan één hypotheekverstrekker, zoals een bank.


Daarnaast kun je kiezen voor een onafhankelijke hypotheekadviseur. Een onafhankelijke adviseur is vaak iets duurder, maar zorgt wel voor meer keuzemogelijkheid. Het eerste adviesgesprek bij een hypotheekadviseur is meestal kosteloos.

Veelgestelde vragen over hypotheken

Een hypotheek is een lening met een specifiek doel. Je gebruikt een hypotheek om een koopwoning te financieren. De woning fungeert hierbij als onderpand. Een gewone lening kun je afsluiten voor verschillende doeleinden. Bijvoorbeeld om een auto te kopen of een verbouwing te realiseren. Bij een gewone lening is er meestal geen sprake van een onderpand.

Voor het kopen van een woning heb je eigen geld nodig. Je mag namelijk nooit meer lenen dan de woningwaarde. Alle overige kosten betaal je daarom zelf. Denk aan de kosten voor de makelaar en hypotheekadviseur, maar ook aan de overdrachtsbelasting. Je kunt deze overige kosten betalen met bijvoorbeeld je spaargeld.

Koop je in Nederland een bestaande woning? Dan betaal je overdrachtsbelasting. De overdrachtsbelasting is onderdeel van de kosten koper. Bij het kopen van een nieuwbouwwoning betaal je geen overdrachtsbelasting. Ga je na aankoop zelf in het huis wonen? In dat geval betaal je 2% overdrachtsbelasting. Het kan ook zijn dat je een tweede woning koopt als beleggingsobject of dat je een vakantiewoning koopt. Hierover betaal je in 2023 10,4% overdrachtsbelasting. Starters (woningkopers tussen de 18 en 34 jaar) betalen in 2023 geen overdrachtsbelasting. Dit geldt alleen voor woningen met een aankoopsom die niet hoger is dan 440.000 euro. Wanneer de overdracht pas in 2024 is, mag je gebruikmaken van de vrijstelling bij een woning tot 510.000 euro.

Je hoeft geen vast contract te hebben voor het afsluiten van een hypotheek. Ook met een tijdelijk contract of als zzp’er kun je een hypotheek afsluiten. Het soort contract of jouw beroep kan van invloed zijn op de hoogte van de hypotheek.


Soms heb je een tijdelijk contract met zicht op een vast contract. Vraag in dat geval bij je werkgever een intentieverklaring aan. De intentieverklaring is onderdeel van je werkgeversverklaring. Hierin staat dat als je naar behoren blijft functioneren en er verder geen veranderingen zijn, je volgende contract een vast contract wordt. Ook wanneer je partner een vast contract heeft en jij niet, is het mogelijk om een hypotheek af te sluiten.

Bronnen en expertise

Bij het samenstellen van deze pagina zijn de volgende bronnen geraadpleegd:

  • Eigen Huis
  • Belastingdienst
  • NHG
  • Rijksoverheid

Informatie gecontroleerd door expert

expert
De informatie op deze pagina is gecontroleerd door Marga Lankreijer-Kos. Zij is specialist op het gebied van hypotheken en een veelgevraagd expert in de media. Bijvoorbeeld bij BNR Nieuwsradio en Nu.nl.
De informatie op deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 07 mei 2024.

Disclaimer

Het gebruik van de informatie is volledig de verantwoordelijkheid van de lezer. Independer staat niet in voor eventuele juridische correctheid, volledigheid en effectiviteit. Bekijk voor meer informatie ook ons redactioneel beleid.

Awards